گاهی اوقات ترانه ها در فیلم های سینمایی به نحوی اجرا می شوند که تا سال های بعد از خود نیز ماندگار می شوند و در اذهان باقی می مانند. انگار ترانه ها دیگر به جزئی جدایی ناپذیر از تمام برنامه های نمایشی تبدیل شده اند؛ همین اربعین گذشته انبوه ترانه ها با صدای خوانندگان مختلف برای زائران پیاده حرم سالار شهیدان در فضای مجازی بارگذاری و از تلویزیون پخش شد،
یک خواننده سرشناس برای نفس» نرگس آبیار ترانه اختصاصی خواند، سلام بمبئی» با ترانه های هندی و صدای بنیامین بهادری روی پرده رفت و محسن چاوشی هم یک آهنگ برای فصل چهارم خندوانه» اجرا کرد.همه اینها یعنی مردم هنوز و همچنان دوست دارند در کنار سریال، برنامه یا فیلم مورد علاقه خود، یک ترانه هم بنشوند و اگر دوست داشتند،
آن را مدت ها زیر لب زمزمه کنند. نکته اینجاست که با وجود فراگیر شدن سنت ترانه خوانی در سینما و تلویزیون، از شدت اثرگذاری و ماندگاری این آهنگ ها به شدت کم شده و حالا دیگر کمتر ترانه ای به خاطره مشترک مخاطبان و تماشاگران تبدیل می شود.
این را مقایسه کنید با حدود یک دهه پیش یا کمی پیش از آن؛ زمانی که شنیدن هر ترانه به ویژه از تلویزیون یک اتفاق بود و بودند کسانی که سریال محبوب خود را به عشق شنیدن ترانه ابتدایی یا پایانی آن تماشا می کردند.تقریبا تمام خوانندگان مهم این سال ها، صدای خود را دست کم در یک فیلم یا سریال ماندگار کرده اند؛ از شهرام ناظری،
سید حسام الدین سراج، همایون شجریان، علیرضا قربانی، محمد اصفهانی، وحید تاج، علی زندوکیلی، محمد معتمدی، حجت اشرف زاده و سالار عقیلی تا رضا صادقی، محمد علیزاده، علی لهراسبی، بهنام صفوی، احسان خواجه امیری، حمید حامی، زنده یاد مرتضی پاشایی، مازیار فلاحی، مجید اخشابی، محسن یگانه، سیروان خسروی،
حمید عسگری و فریدون آسرایی و البته مهران مدیری، امیرحسین مدرس، سیدجواد رضویان، برزو ارجمند، رضا عطاران و امیریل ارجمند که علاوه بر بازیگری، کارگردانی، نویسندگی و اجرا، دستی هم در موسیقی و خوانندگی دارند.
بهانه برای مرور ترانه های ماندگار سینما و تلویزیون کم نیست و شما هم این گزارش را به بهانه هایی که در چند خط ابتدایی همین مطلب تقدیم نان کردیم، از ما بپذیرید؛ با این توضیح که برخی خواننده ها در این عرصه سهمی بیش از یک ترانه خاطره انگیز دارند.
مثل ویرانی و بهت دوم
علیرضا قربانی – شب دهم
حسن فتحی گرچه پیش تر با روشن تر از خاموشی» و پهلوانان نمی میرند» استادی خود را در روایت داستان های تاریخی نشان داده بود اما با همزمان شدن محرم و نوروز و نمایش شب دهم» بیش از پیش برای تماشاگران تلویزیون شناخته شد؛ مجموعه ای که پس از 15 سال همچنان می توان آن را بهترین سریال مناسبتی تلویزیون دانست.
ماجرای عشق زمینی حیدر به شاهزاده خانم قجری که در نهایت به وصال نمی انجامد و به عشقی آسمانی ختم می شود، بسیار بر دل و جان مردم نشست و شب دهم» را ماندگار کرد اما بی تردید یکی از عوامل اصلی این ماندگاری موسیقی متن خاطره انگیز آن بود. فردین خلعتبری از خوب های این عرصه است، با ترانه ای از افشین یداللهی و صدای دوست داشتنی
و دلنشین علیرضا قربانی یک ترانه خاطره انگیز ساخت که هنوز هم شنیدنی است و تقریبا خط به خط آن در یادها مانده است.مرز در عقل و جنون باریک است، کفر و ایمان چه به هم نزدیک است». ترانه با این بیت آغاز می شود و مضمون متناسب با محتوای سریال آن تا عمق جان نفوذ می کند. قربانی همچنان برای مخاطب عام موسیقی
با این ترانه به یادآورده می شود و خود او هم هر سال در محرم و صفر کنسرت شب دهم» را تکرار می کند. او چند سال بعد در سریالی دیگر از فتحی یعنی مدار صفر درجه» یک آهنگ شگفت انگیز خواند که گرچه شاید به مذاق عده ای خوش نیاید اما بی تردید در آینده بیشتر و بهتر از آن یاد می شود.
به یاد اون همه تردید
محمد علیزاده – خداحافظ
خواننده جوان و محبوب موسیقی پاپ، ترانه ماندگار و دوست داشتنی کم ندارد؛ کافی است یک بار به کنسرت محمد علیزاده بروید و ببینید مردم با چه شوقی ترانه های او را با صدای بلند فریاد می زنند اما نخستین بار که صدای علیزاده از تلویزیون شنیده شد، سال 85 در برنامه پرحاشیه و جنجالی کوله پشتی» بود؛ حایی که او ترانه خداحافظ» را با ترانه ای از فرزاد حسنی اجرا کرد و شناخته شد.
شنیده شدن این ترانه تازه و اثرگذار همان و افتادن نام علیزاده سر زبان ها همان. هر چند این خواننده جوان و محجوب مدتی از عرصه دور ماند و ناچار شد ترانه ها و آلبوم هایش را در فضای مجازی به دست مخاطبانش برساند. او تا امروز چند آلبوم روانه بازار کرده و یکی دو ترانه هم برای سریال های مناسبتی از جمله خروس» و برادر»
خوانده اما نمی توان منکر جایگاه خاص خداحافظ» در کارنامه نسبتا مفصل و پربار او شد. گرچه حضور موثر حسنی مقابل دوربین و چالش او با مهمانان را هم نباید نادیده گرفت.
همیشه لحظه آخر
علی لهراسبی – فاصله ها
با اینکه صدای علی لهراسبی حدود یک سال پیش تر در سریال دلنوازان» از تلویزیون پخش شده بود اما این مجموعه فاصله ها» و ترانه آن در 1389 بود که بیشتر در یادها ماند و ماندگار شد. هر دو سریال را حسین سهیلی زاده به فاصله یک سال ساخت و از شبکه سه روی آنتن فرستاد. با این حال، چند دلیل اصلی به موفقیت بیشتر فاصله ها» انجامید که شاید آهنگ دوست داشتنی لهراسبی را بتوان یکی از آنها دانست.
نمی ترسم اگه گاهی دعامون بی اثر می شه، همیشه لحظه آخر خدا نزدیک تر می شه» بند آخر ترانه حدیث دهقان است که با اجرای خوب خواننده جوان موسیقی پاپ هنوز هم بین مردم زمزمه می شود و هر چه بیشتر از عمر آن می گذرد، از ارزش و تاثیرش کاسته نمی شود. لهراسبی که با سریال دریایی ها» معرفی شده بود، برای چند مجموعه دیگر از جمله پیله های پرواز» و این اواخر همه چیز آنجاست» هم ترانه تیتراژ خواند اما هرگز موفقیت و ماندگاری فاصله ها» را تکرار نکرد.
داغ است و درد دوری
محمد اصفهانی – وفا
از نخستین خوانندگان موسیقی پاپ که دستی هم در موسیقی سنتی دارد و صدایش برای بسیاری از مردم خاطره می سازد؛ دکتر محمد اصفهانی با اینکه در کارنامه اش آهنگ ماندگار و دوست داشتنی کم ندارد اما هنوز و همچنان با وفا» به یادآورده می شود. یکی دیگر از سریال های مناسبتی تلویزیون که این بار به مناسبت همزمان شدن تعطیلات عید با ماه صفر،
در نوروز 85 روی آنتن رفت و علاوه بر شناساندن بیشتر هانیه توسلی و کمک به چهره شدن پوریا پورسرخ، یک ترانه بسیار شنیدنی هم با صدای اصفهانی داشت.وفا» با ترانه ای از محمدرضا طغرل جردی که با نام هنری اهورا ایمان» شناخته می شود، خیلی زود سر زبان هاافتاد و هنوز هم پس از حدود یک دهه مثل خود سریال دوست داشتنی و ماندگار است.
فضای تلخ داستان همراه با نوای حزن انگیز اصفهانی روی موسیقی درخشان علیرضا کهن دیری معجونی ساخت که شنیدنش در هر زمان و مکان خالی از لطف نیست. اصفهانی پیش و پس از وفا» باز هم ترانه تیتراژ خواند که از میان انبوه آنها شاید ارمغان تاریکی» بیش از همه در خاطر دوستداران موسیقی مانده باشد؛ گرچه آنجا هم سریال تماشایی جلیل سامان سهمی اساسی در شنیده شدن ترانه پایانی داشت.
فکر غرورم نیستم
مهدی یراحی – سازش
پای ثابت و همیشگی انبوه برنامه های تلویزیون که بیش از همه با احسان علیخانی و ماه عسل» او شناخته می شود. خواننده جوان خوزستانی که عربی را بهتر از فارسی حرف می زند، نخستین بار سال 85 یه چیزی بگو» را برای شب شیشه ای» خواند و سه سال بعد مهمان ماه عسل» شد.
مهدی یراحی خواننده ترانه دوست داشتنی هر جای دنیای دلم اونجاست» در رمضان 90 هم بود و دو سال پس ازآنترانه ماندگار سازش» را برای علیخانی و برنامه اش ماه عسل» خلق کرد. او در 93 با بغض تو» به همین برنامه آمد اما نتوانست موفقیت سازش» را تکرار کند. اوج کار یراحی جوان و خنده رو در ماه عسل» 92 در ویژه برنامه عید فطر بود که ترانه خود را زنده مقابل دوربین های تلویزیون اجرا کرد و برگی تازه برای خوانندگان پاپ رو کرد.
او قرار بود امسال هم یک ترانه تازه برای ماه عسل» بسازد که قطعه گو نگفتی»اش در کمال شگفتی مجوز پخش نگرفت. هر چند یراحی رندی کرد و وقتی مهمان رامبد جوان در خندوانه» شد، آن را به بهترین شکل ممکن برای انبوه مخاطبان تلویزیون خواند. ستاره 35 ساله اهوازی یکی از مهمانان ویژه اکران افتتاحیه فیلم سینمایی نفس» در پردیس کورش بود
و ترانه ای را که برای فیلم تحسین شده نرگس آبیار ساخته، آنجا رونمایی کرد. یراحی امسال با آلبوم تازه اش آینه قدی» در بازار موسیقی پاپ حضور خواهدداشت.
ترسیده بودم از عشق
احسان خواجه امیری – میوه ممنوعه
باز هم ترکیب حسن فتحی، فریدن خلعتبری و افشین یداللهی البته این بار با صدای احسان خواجه امیری به خلق یکی از ماندگارترین ترانه های تاریخ برنامه های نمایشی تلویزیون انجامید. ماه رمضان 86 و شبکه دو هنوز هم پساز حدود یک دهه با میوه ممنوعه» به یاد آورده می شوند؛ سریالی که علاوه بر متن شگفت انگیز فتحی و علیرضا نادری
و بازی های خیره کننده علی نصیریان، هانیه توسلی، امیر جعفری و گوهر خیراندیش، یک خواجه امیری جوان و سرزنده هم داشت تا ترکیب این گروه برنده را کامل کند.فرزند خلف حسین خواجه امیری یا همان ایرج مشهور برای سریال دیدنی فتحی یک ترانه پایانی خواند و سه ترانه که در چند قسمت مهم میوه ممنوعه» پخش شد؛ از جمله به من مومن نگو» که از دو قطعه دیگر بهتر است.
نکته جالب هماهنگ بودن داستان تکان دهنده و بی بدیل سریال با مضمون ترانه ای بود که یداللهی برای آن سرود و با صدای خواجه امیری برای همیشه ماندگار شد. از جمله آنجا که می گوید هفتاد سال عبادت یک شب به باد می ره» یا هرچی محال می شد با عشق داره می شه» که اشاره ای است آشکار به عشق آتشین و پیرانه سر حاج یونس فتوحی.
خواجه امیری که زمان سلطان بلامنازع ترانه خوانی برای مجموعه های تلویزیونی بود و به تازگی هم هشت و نیم دقیقه» را روی آنتن داشت، چند ترانه مهم و ماندگار دیگر در کارنامه دارد که از میان آنها غریبانه»، برای آخرین بار»، مادرانه»، آوای باران» و البته نابرده رنج» بیش از همه در یادها مانده اند.
ای شکوه پابرجا
سالار عقیلی – تبریز در مه
درباره صدای سالار عقیلی آنقدر فراگیر شده بود که برخی به شوخی می گفتند پس از بازکردن در پاکت آبمیوه هم اول ترانه ای از او پخش می شود و بعد آبمیوه بیرون می آید! چهره محبوب موسیقی سنتی ایران که صدایش روی عنوان بندی سریال معمای شاه» شنیده می شود، بیش و پیش از هر چیز به واسطه موفقیت ترانه مجموعه تلویزیونی تبریز در مه» به مخاطبان موسیقی شناسانده شد.
او البته یک سال پیش تر برای سال های مشروطه» محمدرضا ورزی هم ترانه ای از عبدالجبار کاکایی خوانده بود اما تبریز در مه» به واسطه برانگیختن شور و وطن پرستی بیشتر در یادها مانده است. وطنم ای شکوه پابرجا، در دل التهاب دوران ها» را اگر با صدای رویایی عقیلی بشنوید، حتما مو بر تن تان راست می شود.او این ترانه ها را بارها در برنامه ها و مناسبت های مختلف هم خواند تا نشان دهد خودش هم به ارزش و اهمیت آن واقف است.
عقیلی علاوه بر سریال های تاریخی ورزی، دو سال پیش برای مجموعه تلویزیونی حانیه» ترانه ای خواند که آن هم شنیدنی است و دوست داشتنی؛ با تو نگفته بودم از گریه های هر شب، عشقت نشسته بر دل جانم رسیده بر لب». او امسال سریال چرخ فلک» را روی آنتن داشت که ترانه اش چنگی به دل نزد.
تو هم می پوسی، می میری بی من
رضا صادقی – نرو
همین که یک ترانه بتواند اشک یکی مثل مهران مدیری را مقابل انبوه تماشاگران تلویزیون دربیاورد، یعنی تاثیرگذار و ماندگار است و رضا صادقی با ترانه نرو» اینکار را با سرشناس ترین چهره طناز کرد. خواننده جنوبی که مهمان مدیری در برنامه دورهمی» شده بود و از علاقه میزبان خود به نرو» خبر داشت، آن را بدون همراهی ساز اجراکرد
و اشک مدیری را درآورد. هرچند این ترانه برای هیچ برنامه تلویزیونی خوانده نشده اما همین که در دورهمی» اجرا شد و چنین تاثیرگذار بود، می تواند در فهرست ما قرار بگیرد.صادقی که از محبوب ترین خوانندگان موسیقی پاپ ایران است، برای مجموعه های پشت بام تهران»، موج و صخره»، رخنه»، فصل اول دودکش»، ملکوت»
و ارث بابام» هم ترانه خوانده و البته هیچکدام آنها به پای موفقیت مشکی رنگ عشقه» یا وایسا دنیا» نرسیده است. نکته جالب اینکه استفاده از صدای صادقی در سریال های طنز و جدی چیزی به ارزش های او نیفزود و این خواننده زاده یکی از روستاهای میناب بیشتر به واسطه مداحی در عزاداری سنتی مردم بندرعباس، لباس مشکی و آن عصای همیشه همراه شناخته می شود.
مادر من، مادر من
خسرو شکیبایی – خواهران غریب
فیلمساز طناز و البته این روزها بدخلق نجف آبادی که بارها علاقه خود را به موسیقی در فیلم هایش نشان داده، سال 74 با همراهی ناصر چشم آذر و هنرنمایی زنده یاد خسرو شکیبایی فیلمی ساخت که موسیقی و آواز نقشی اساسی در داستان و روایت آن داشت. خواهران غریب» از هر نظر فیلمی موفق بود و ترانه هایی که شکیبایی در آن خواند،
هنوز هم ورد زبان مردم است. مادر من، مادر من، تو یاری و یاور من» را زنده یاد شکیبایی به چنان شور و حالی می خواند که انگار یک خواننده مادرزاد است و از بد روزگار دارد در یک فیلم نقش پدر آهنگساز یک دوقلوی شیطان را بازی می کند.از جمع بازیگران آن فیلم خوش ساخت و دوست داشتنی، شکیبایی و زنده یاد پروین دخت یزدانیان به دیار باقی رفته اند
و لادن طباطبایی در آمریکا روزگار می گذراند. دوقلوها هم به طور کلی قید سینما را زدند و به زندگی عادی خود ادامه دادند. پوراحمد پس از خواهران غریب» باز هم سراغ موسیقی رفت و در شب یلدا» و این اواخر کفش هایم کو؟» سهمی اساسی از داستان هایش را به ساز و آواز اختصاص داد. هرچند این صدای خسرو شکیبایی است که تا ابد در گوش ما می خواند، مادر من، مادر من…»
چه دنیای رو به زوالی دارم
محسن چاوشی – سنتوری
یک دهه پس از آنکه خبرنگاران و منتقدان در نیمه های شب سرد زمستان از سینما فلسطین در مرکز تهران، گیج و منگ بیرون آمدند، می گذرد. نخستین نمایش سنتوری» داریوش مهرجویی در سینمای اهل رسانه ساعت2 بامداد به پایان رسید و پرس و جوها درباره صدای خسته آن خواننده درون فیلم آغاز شد. خیلی زود نام محسن چاوشی
سر زبان ها افتاد و با اینکه سنتوری» هرگز رنگ پرده سینما به خود ندید اما همه بر این باورند که سهم عمده همان موفقیت های جشنواره ای را هم باید به پای خواننده گمنام آن سال ها و مشهور امروز نوشت. هرچند نمی توان و نباید از کنار بازی خوب بهرام رادان هم ساده گذشت.
به گزارش پارس ناز حالا که فیلم مهرجویی دوباره یاد هندوستان کرده و می خواهد سنتوری 2» را این بار بدون چاوشی بسازد، تقریبا هیچ کس نمی تواند این فیلم را بدون صدای چاوشی تصور کند؛ خواننده ای که هرگز روی صحنه دیده نشده و علاقه اش به پنهان ماندن عجیب و شگفت انگیز است
توفیق خیره کننده شهرزاد» در شبکه نمایش خانگی و در کنار محبوب شدن فوق العاده صدا و ترانه های چاوشی بار دیگر خیلی ها را یاد هنرنمایی او در سنتوری» انداخته است. کاش راهی برای نمایش عمومی این فیلم پیدا می شد؛ هرچند می دانیم این از آن آرزوهای محال است!
انتخاب ویژه
از قلب تو می روید، نبض غزلی تازه
افشین یداللهی – ترانه سرا
از قدیم گفته اند پشت سر مرد موفق، یک زن موفق است و ما این سخن حکیمانه را به حوزه موسیقی پیوند می زنیم: پشت هر آهنگ و خواننده موفق، یک ترانه سرای ساکت و بی ادعا پنهان است. فهرست این گزارش را هم اگر مرور کنیم، به سهم دکتر افشین یداللهی در خلق آهنگ های شنیدنی و دوست داشتنی و ماندگار اذعان و اعتراف می کنیم.
روانشناسی که در سرودن شعر و ترانه از سرآمدان یک دهه اخیر است، بدون حاشیه به کار خودش می پردازد و هر بار ترانه ای رو می کند که در ترکیب با صدای خواننده ها و موسیقی آهنگسازان سال ها در یاد می ماند.یداللهی که صدایی خوب هم دارد، سال گذشته مهمان خندوانه» شد و آنجا قول داد یک ترانه ویژه برای برنامه رامبد جوان بسراید.
او البته به قولش عمل کرد و ترانه ای را که سروده بود با صدای خودش برای پخش در فصل دوم خندوانه» خواند اما فصل سوم هم آمد و رفت و خبری از ترانه یداللهی نشد.در هر حال، نام این چهره مطرح عرصه ترانه سرایی را می توانید در سریال های در مسیر زاینده رود»، غریبانه»، میوه ممنوعه»، مدار صفر درجه»، پول کثیف»، شب دهم» و… ببینید.
پیشنهاد نهایی ما، آهنگ سریال مهجور سایه آفتاب» به کارگردانی محمدرضا ورزی است که با صدای قربانی، موسیقی خلعتبری و ترانه یداللهی برای همیشه ماندگار شده است: آی واژه بی معنی، رویایی بی تعبیر، آغازترین پایان، آزادترین تقدیر/ از قلب تو می روید، نبض غزلی تازه، پنهان شده ای در من، گمنام پرآوازه/ تو سایه خورشیدی،
تو بوسه در بحران، تو دلهره ای آرام، مهتاب تر از باران/ آرامش طوفانی، می سازی و ویرانم، رسوایی رازآلود، می پوشی و عریانم/ من حادثه بر دوشم، من عشق نمی دانم، در هیچ تمامم کن، تا زنده شود جانم…»
درباره این سایت